Gdy zachodzi podejrzenie raka, lekarz wykonuje w pierwszej kolejności badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta. Mają one na celu określenie jego stanu zdrowia oraz wykrycie przyczyny zgłaszanych dolegliwości oraz niepokojących objawów. Jakie procedury medyczne wchodzą w skład badania podmiotowego i przedmiotowego w sytuacji podejrzenia nowotworu?
Podejrzenie raka – badanie podmiotowe
Pomimo rozwoju specjalistycznych badań i procedur diagnostycznych prawidłowo przeprowadzony wywiad chorobowy (badanie podmiotowe) pozostaje wartościową metodą wykrywania nowotworów. Warto w tym miejscu podkreślić, że prawidłowe przeprowadzenie rozmowy z chorym zależy od wiedzy i doświadczenia lekarza, a także od jego empatii, osobowości i kultury osobistej.
Badanie podmiotowe (history taking) to jeden z elementów badania lekarskiego, który polega na zebraniu dokładnego wywiadu medycznego w celu określenia objawów i dolegliwości występujących u pacjenta oraz chorób współistniejących.
W przypadku podejrzenia raka, wstępne badanie podmiotowe ma na celu wzbudzenie w chorym poczucia bezpieczeństwa oraz przekonania, że znajduje się w rękach kompetentnego specjalisty, który zadba o jego zdrowie. Prawidłowa komunikacja na linii specjalista-pacjent opiera się na określonych zasadach. Przede wszystkim lekarz powinien posługiwać się prostym i zrozumiałym językiem.
Aby uniknąć błędów związanych z przeoczeniem ważnych informacji, badanie podmiotowe prowadzi się według ustalonego schematu. W pierwszej kolejności specjalista powinien uzyskać dane dotyczące aktualnych dolegliwości chorego (objawy raka), dotychczasowego przebiegu choroby, schorzeń współistniejących, przebytych zabiegów, przyjmowanych leków oraz alergii.
Wypadkową wszystkich powyższych czynników są korzyści płynące z prawidłowo przeprowadzonego badania podmiotowego, a więc szybka i trafna diagnoza wstępna.
ZAJRZYJ: DIAGNOZA RAK – CO DALEJ?
Podejrzenie nowotworu – badanie przedmiotowe (fizykalne)
Gdy zachodzi podejrzenie raka, lekarz powinien wykonać podczas wizyty szereg badań fizykalnych wchodzących w skład tzw. badania przedmiotowego pacjenta.
Badanie przedmiotowe (physical examination) to badanie fizykalne – część badania lekarskiego, która polega na oglądaniu, obmacywaniu, opukiwaniu oraz osłuchiwaniu pacjenta przez lekarza.
Warto podkreślić, że sumiennie przeprowadzone badanie przedmiotowe może w zdecydowany sposób przyczynić się do wykrycia nowotworu na wczesnym etapie jego rozwoju. Dzięki uważnemu i dokładnemu badaniu fizykalnemu, doświadczony specjalista jest w stanie naszkicować ogólny obraz problemu oraz zakres dalszych działań (np. wystawienie karty DILO) lub zlecenie badań obrazowych.
Poniżej najważniejsze badania przedmiotowe wykorzystywane w onkologii w przypadku podejrzenia choroby nowotworowej.
Badanie przedmiotowe skóry
Badanie przedmiotowe rozpoczyna się od oglądania całej powierzchni skóry i powinno być prowadzono przy dobrym oświetleniu. Szczególną uwagę należy zwrócić na skórę narażoną na promieniowanie słoneczne. Za nowotworowym charakterem zmiany skóry mogą przemawiać: niegojące się owrzodzenie, krwawienie ze zmiany, wystąpienie nowych zmian, guz lub owrzodzenie w okolicy blizn, przetok lub obszarów skóry napromienianej.
Przy ocenie zmian tkanki podskórnej zwraca się uwagę na ich ruchliwość względem skóry oraz położenie. Ocenie podlega wielkość zmiany, jej kształt, konsystencja oraz granice.
ZOBACZ WIĘCEJ: CZERNIAK – OBJAWY
Podejrzenie raka: badanie węzłów chłonnych
Powiększenie węzłów chłonnych może być spowodowane odpowiedzią na miejscowe zakażenie, pierwotną proliferacją układu białokrwinkowego lub obecności komórek nowotworu.
W przypadku procesu stanu zapalnego węzły chłonne są powiększone niesymetrycznie, tkliwe, bolesne, zazwyczaj ruchome. W procesach ropnych bolesność jest silna, a skóra powyżej zmieniona. W stanach zapalnych dołączenia objawy ogólne np. gorączka. Węzły chłonne zajęte przez komórki rakowe są twarde i niebolesne.
Badanie przedmiotowe głowy i szyi
Szyję, podobnie jak głowę, zaleca badać się w pozycji siedzącego chorego. Oglądaniem stwierdza się łatwo wymiary szyi, jej zniekształcenia, asymetrię. Możliwa jest także ocena naczyń krwionośnych. Badanie palpacyjne regionu głowy i szyi zaczyna się zazwyczaj od badania węzłów chłonnych i ślinianek. Podejrzenie raka może sugerować zwłaszcza ich powiększenie, twardość oraz brak bolesności.
Badanie fizykalne jamy brzusznej
Badanie brzucha i jego narządów składa się z oglądania, obmacywania, opukiwania i osłuchiwania. Oglądanie brzucha prowadzi się w pozycji leżącej chorego. Należy zwrócić uwagę na stopień wysklepienia powłok brzusznych, obecność blizn, przepuklin, obecność krążenia obocznego oraz zmian skórnych. Jeśli w trakcie obmacywania stwierdza się bolesność uciskową jamy brzusznej, należy sprawdzić występowanie objawu Blumberga, świadczącego o zapaleniu.
Podejrzenie raka lub ryzyko obecności płynu w jamie brzusznej może sugerować stłumienie odgłosu opukowego bębenkowego.
POLECAMY: DIAGNOSTYKA ONKOLOGICZNA
