Końcowy odcinek przewodu pokarmowego zwany jest kanałem odbytniczym. W tym obszarze rozwijają się nowotwory złośliwe różniące się genezą, przebiegiem i strategią leczenia od typowych gruczolakoraków odbytnicy. Określenie rak odbytu często używane jest – błędnie – jako synonim raka odbytnicy.

Szacuje się, że rak odbytu stanowi 1-3% ogółu nowotworów złośliwych zlokalizowanych w jelicie grubym. Szczyt zachorowań na nowotwory odbytu przypada po 60 roku życia.

Główny podtyp histologiczny stanowi rak płaskonabłonkowy odbytu (squamous cell carcinoma) wywołany w większości przez onkogenne typy HPV. Czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy odbytu jest odbywanie stosunków analnych z dużą liczbą partnerów oraz palenie tytoniu.

ZOBACZ TEŻ: RAK JELITA GRUBEGO

Rak odbytu – objawy

Rak odbytu rozwija się najczęściej w postaci guza naciekającego miejscowo. Drogą naczyń chłonnych szerzy się do węzłów chłonnych okołoodbytniczych i pachwinowych. Przerzuty odległe raka odbytu lokalizują się głównie w wątrobie i płucach.

Najczęstszym objawem raka odbytu jest krwawienie z odbytu (świeża krew). Do innych objawów klinicznych raka odbytu należą: świąd odbytu, ból w trakcie oddawana stolca, bolesne parcie, uczucie ciała obcego w odbycie, nietrzymanie gazów, wyczuwalny palcem guz, powiększenie węzłów chłonnych pachwinowych.

Objawem mogącym sugerować nowotwór odbytu jest również śluzowa wydzielina w stolcu. Wystąpienie wspomnianych symptomów powinno skłonić do konsultacji z lekarzem w celu wyjaśnienia przyczyn dolegliwości oraz wykluczenia choroby nowotworowej

PRZEJDŹ DO: SZCZEPIENIE PRZECIW HPV

rak odbytu objawy i leczenie

Nowotwór odbytu – diagnostyka i wykrywanie

Zmianami uznawanymi za prekursory raka odbyty są: kłykciny kończyste, dysplazja, choroba Bowena i leukopatia. Zdaniem ekspertów, istotną rolę w przypadku nowotworów odbytu mogą odgrywać czynniki genetyczne – mutacje w chromosomach 3 i 11.

Podstawę rozpoznania i diagnostyki onkologicznej w kierunku raka odbytu stanowią:

  • badanie per rectum (u kobiet również per vaginam)
  • wykonanie anoskopii z pobraniem wycinków
  • badanie endoskopowe całego jelita grubego
  • transrektoralne badanie ultrasonograficzne
  • badanie rezonansem magnetycznym w celu oceny zaawansowania miejscowego

Rak odbytu – leczenie i rokowania

Głównym sposobem leczenia raka odbytu jest radykalna chemioradioterapia na bazie 5-FU (lub kapecytabiny) i mitomycyny C na brzeg i kanał odbytu, układ chłonny miednicy małej plus węzły chłonne. Zastosowanie chemioradioterapii w leczeniu raka odbytu pozwala na uzyskanie całkowitej regresji guza u ponad 80% pacjentów.

Do niedawna operacja chirurgiczna stanowiła częsty sposób postępowania w przypadku tej choroby. Wykonanie amputacji odbytnicy wiązało się z wyłonieniem sztucznego odbytu.

Aktualnie leczenie chirurgiczne (wycięcie raka odbytu poprzez resekcję brzuszno-kroczową) zarezerwowane jest raczej dla przypadków nawrotowych lub gdy nie udaje się uzyskać regresji choroby za pomocą chemioradioterapii. Pierwotne wycięcie chirurgiczne nowotworu odbytu może być wykonane tylko w przypadku małych guzów (do 2 cm średnicy).

Istotną rolę w terapii raka odbytu odgrywa także brachyterapia.

Jeśli chodzi o rokowania raka odbytu, to prawidłowo prowadzone leczenie pozwala osiągnąć odsetek 5-letnich przeżyć chorych z rakiem odbytu na poziomie 60-82% w przypadku braku przerzutów w węzłach chłonnych. Jeśli stwierdzono obecność przerzutów, to rokowanie w przypadku tej choroby (5-letni OS) obniża się do około 40-50%.

PRZEJDŹ DO: NOWOTWORU UKŁADU POKARMOWEGO