Rak piersi w IV stadium zaawansowania

Rak piersi jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów wśród kobiet na całym świecie. Dzięki wzrastającej świadomości społecznej, nowoczesnej diagnostyce oraz stosowaniu badań profilaktycznych, chorobę coraz częściej  wykrywa się na wczesnym etapie zaawansowania klinicznego, umożliwiającego leczenie radykalne.

Mimo niewątpliwych sukcesów na tym polu, u blisko 20% pacjentek rak nawraca po wcześniejszym leczeniu radykalnym pod postacią wznowy miejscowej lub przerzutów odległych. Część chorych zgłasza się do gabinetu lekarza już z pierwotnie rozsianą chorobą nowotworową.

„Zaawansowany rak piersi” jest terminem stosowanym do opisania zarówno miejscowo zaawansowanego, nieoperacyjnego raka piersi (wybrane postaci stopnia III wg  skali TNM), jak i raka piersi z przerzutami do narządów odległych (stopień IV).

Warto podkreślić, że choć rak piersi w IV stadium zaawansowania (ze względu na obecność przerzutów odległych) pozostaje chorobą nieuleczalną, to w zdecydowanej większości przypadków odpowiada na leczenie. Dzięki zastosowaniu odpowiednio dobranego leczenia systemowego istnieje szansa na przekształcenie zaawansowanego raka piersi w chorobę przewlekłą.

Nowe leki, wielość linii leczenia oraz skuteczne postępowanie wspomagające, pozwalają pacjentkom osiągać coraz dłużą odpowiedź na zastosowaną terapię, liczoną już nie tylko w miesiącach, ale w latach.

Uogólniony, przerzutowy rak piersi – stopień IV

Uogólniony rak piersi to stadium, w którym pojawiają się zmiany nowotworowe (przerzuty) w innych lokalizacjach poza ogniskiem pierwotnym.

• Zaawansowany rak piersi może manifestować się jako nawrót/wznowa po wcześniejszym leczeniu radykalnym.
• Zdarza się, że rak piersi w IV stopniu zaawansowania stanowi chorobą wyjściową. Oznacza to, że już w momencie rozpoznania obecne są przerzuty odległe do innych narządów.

Choć komórki nowotworowe mogą rozwijać się w każdej żywej tkance, to przerzuty raka piersi są najczęściej zlokalizowane w kościach, płucach, wątrobie, mózgu i tkankach miękkich (skóra, węzły chłonne). Szczegółowe objawy zależą od miejsca wystąpienia przerzutów oraz od zaawansowania procesu chorobowego.

ZOBACZ WIĘCEJ: ZAAWANSOWANY RAK PIERSI

Rak piersi w IV stadium zaawansowania

W przypadku nawrotu choroby po leczeniu radykalnym pierwsze dolegliwości są skutkiem wystąpienia ognisk nowotworu w innych narządach. Ich wystąpienie stanowi ważny sygnał alarmowy i wymaga dodatkowych badań obrazowych (rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa).

Najczęstsze symptomy przerzutów raka piersi to zaburzenia widzenia, bóle i zawroty głowy, kaszel, bóle kości, utrata apetytu i masy ciała.

Zdarza się również, że jedynym symptomem uogólnienia się choroby nowotworowej jest niezamierzona utrata masy ciała, osłabienie, złe samopoczucie lub stany podgorączkowe.

Jak podkreślają eksperci, czas pomiędzy rozwojem ogniska pierwotnego nowotworu, a wystąpieniem odległych przerzutów oraz częstość ich występowania zależą od stopnia pierwotnego zaawansowania choroby oraz od typu biologicznego danego nowotworu.

Warto podkreślić, że największe ryzyko nawrotu choroby występuje po 2-3 latach od zakończonego leczenia, ale może pojawić się w każdym okresie.

CZYTAJ WIĘCEJ: PRZERZUTY RAKA

Przerzuty raka piersi do kości

Podstawowym objawem sugerującym wystąpienie ognisk przerzutowych w układzie kostnym jest promieniujący ból, który wynika ze zmian nowotworowych w kości lub naciekania guza na tkankę okostną.

Pierwszym objawem przerzutów raka piersi do kości może być złamanie patologiczne, drętwienie, osłabienie kończyny oraz trudności w poruszaniu się. W przypadku pojawienia się dolegliwości lekarz kieruje pacjenta na podstawowe badania diagnostyczne (scyntygrafia kości, badania obrazowe, badania laboratoryjne).

Przerzuty do płuc

Przerzuty do płuc występują dwukrotnie częściej niż pierwotne nowotwory płuc. Podstawowe objawy sygnalizujące rozsiew choroby to: kaszel, ból w klatce piersiowej, zmniejszenie tolerancji wysiłku, a w zaawansowanych stadiach narastająca duszność czy krwioplucie.

W przypadku podejrzenia przerzutów raka piersi do płuc najczęściej wykonuje się badanie RTG klatki piersiowej w projekcji przedniej i bocznej, a w dalszej kolejności po odpowiednim przygotowaniu tomografię komputerową.

Przerzuty raka piersi do wątroby

Wątroba stanowi trzecią co do częstości lokalizację występowania przerzutów w uogólnionym raku piersi. Do najczęstszych objawów zaliczamy: utratę apetytu, uczucia pełności, ból brzucha, nudności, a w przypadku masywnego zajęcia narządu zażółcenie białkówek i skóry, świąd, obrzęk kończyn dolnych, wodobrzusze, senność. Diagnostyka rozpoczyna się od USG jamy brzusznej oraz badań biochemicznych krwi.

Przerzuty do ośrodkowego układu nerwowego (OUN)

Najczęstszym objawem jest ból głowy. Mogą mu towarzyszyć zawroty głowy, nudności i wymioty. Inne dolegliwości sugerujące przerzuty w ośrodkowym układzie nerwowym to: zaburzenia widzenia, osłabienie siły mięśniowej, drętwienie, niedowłady kończyn, problemy z mową, zaburzenia równowagi oraz zmiany osobowości.

W diagnostyce guzów OUN wykonuje się badanie tomografii komputerowej lub rezonans magnetyczny głowy, czasami konieczne jest pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego przez nakłucie lędźwiowe.

ZAJRZYJ: DIAGNOSTYKA RAKA PIERSI

Leczenie systemowe raka piersi w IV stopniu zaawansowania

Stały postęp, jaki dokonuje się w onkologii, daje nadzieję w walce z zaawansowanym rakiem piersi. Jak podkreślają eksperci, pozostaje on chorobą nieuleczalną, ale w zdecydowanej większości przypadków odpowiada na zastosowane leczenie.

Leczenie systemowe zaawansowanego raka piersi obejmuje różne metody stosowane samodzielnie lub w skojarzeniu. Wybór optymalnej strategii terapeutycznej raka piersi w stadium uogólnienia i nawrotu zależy przede wszystkim od od stanu i preferencji pacjentki, chorób współistniejących, od oceny receptorów estrogenowych, progesteronowych i HER2, występujących objawów i wcześniejszego leczenia.

Wybór ścieżki leczenia zaawansowanego raka piersi powinien odbywać się w sposób spersonalizowany z uwzględnieniem m.in. cech biologicznych nowotworu.

Leczenie  może obejmować wiele linii, a lekarz w zależności od odpowiedzi na zastosowaną terapię, decyduje o dalszym postępowaniu. Dzięki takiej strategii, zaawansowany rak piersi ma szansę stać się chorobą przewlekłą.

Jak podkreślają eksperci, przy wyborcze placówki, w której rozpocznie się leczenie, najważniejsze są specjalistyczne podejście do leczenia raka piersi oraz pełny zakres świadczeń.

Ośrodki referencyjne tzw. Breast Cancer Unit specjalizują się w interdyscyplinarnym leczeniu raka piersi i skupiają w jednym miejscu doświadczonych specjalistów z zakresu wielu dziedzin. Dzięki kompleksowej opiece ośrodki typu BCU osiągają lepsze wyniki leczenia raka piersi.

Listę dostępnych ośrodków, które mogą udostępnić wszystkie refundowane w Polsce opcje leczenia znajdą Państwo na tej STRONIE.

Rak piersi w IV stadium – chemioterapia

Klasyczna chemioterapia (zarówno w postaci dożylnej, jak i doustnej) odgrywa ważną rolę w leczeniu zaawansowanego raka piersi. Stanowi podstawowe leczenie u chorych na raka hormononiezależnego, a w raku hormonozależnym piersi bywa stosowana u chorych z masywnym rozsiewem choroby i nasilonymi objawami.

W przypadku wystąpienia wskazań do chemioterapii zwykle zaleca się monoterapię. Chemioterapię wielolekową stosuje się najczęściej w przypadku szybkiej progresji choroby oraz obecności przerzutów zagrażających życiu. W pierwszej linii chemioterapii paliatywnej stosowane są zazwyczaj antracykliny lub taksany, szczególnie jeżeli te leki nie były podawane w leczeniu okołooperacyjnym

Warto wspomnieć o tzw. chemioterapii metronomicznej, która polega na stosowaniu leku w małej dawce każdego dnia lub w krótkich odstępach czasu. Pozwala to uzyskać efekt cytotoksyczny, antyangiogenny i immunomodulujący. Terapia metronomiczna jest mniej toksyczna niż klasyczna chemioterapia.

Hormonoterapia

Leczenie hormonalne preferowane jest u pacjentek z rozsianą chorobą nowotworową przy obecności dodatnich receptorów estrogenowych. Wybór leku stosowanego w pierwszej linii leczenia choroby przerzutowej zależy od długości jej trwania oraz od czasu, jaki upłynął od terapii adiuwantowej.

Nowoczesne terapie obejmują m.in. hormonoterapię stosowaną w skojarzeniu z terapiami celowanymi (np. inhibitorami CDK 4/6 w przypadku HR+ HER2-ujemnego zaawansowanego raka piersi lub leczeniem anty-HER2 w przypadku HR+ HER2-dodatniego zaawansowanego raka piersi).

Leczenie celowane

Kolejną grupą leków są leki ukierunkowane molekularnie oraz przeciwciała monoklonalne. Terapie te charakteryzują się mniejszym wpływem na samopoczucie chorych, jednak nie są pozbawione działań niepożądanych.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat obserwujemy znaczący postęp w leczeniu raka piersi dzięki określeniu roli receptora HER2 oraz wprowadzeniu terapii hamujących jego działanie. Od 1998 roku, kiedy zarejestrowano trastuzumab (monoklonalne przeciwciała anty-HER2), wprowadzono kolejne leki: lapatynib, T-DMI (trastuzumab emtanzyna) czy pertuzumab.

„Zaawansowany Rak Piersi. Wiem Więcej!”

Więcej informacji na temat dostępnych ścieżek leczenia w zaawansowanym raku piersi oraz listę placówek, które mogą udostępnić refundowane w Polsce opcje terapeutyczne, znajdą Państwo w serwisie edukacyjnym, który powstał w ramach kampanii Zaawansowany Rak, Piersi. Wiem Więcej!.

Kampania skierowana jest zarówno do kobiet, u których rozpoznano zaawansowanego raka piersi, jak i ich najbliższych: rodziny, przyjaciół, znajomych. Jej inicjatorem jest Novartis Oncology we współpracy z partnerami społecznymi: Federacją Stowarzyszeń „Amazonki”, Polskimi Amazonkami Ruch Społeczny, Fundacją Onkocafe, Fundacją Rak’n’Roll Wygraj Życie oraz Fundacją OmeaLife.

PRZEJDŹ DO: BAZA WIEDZY O RAKU PIERSI