Diagnostyka raka piersi w „pigułce”. Praktyczny poradnik na temat nowoczesnych metod wykrywania i diagnozowania raka piersi. Dowiedz się jak skutecznie badać piersi i zadbaj o swoje zdrowie!

Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór u kobiet – zarówno w Polsce, jak i na świecie. Stanowi powód największej liczby zgonów spowodowanych przez nowotwory złośliwe u kobiet. Każdego roku w Polsce diagnozę „rak piersi” słyszy kilkanaście tysięcy kobiet. Co warto wiedzieć, aby wykryć niebezpieczną zmianę w piersi we wczesnym stadium?

Wiele leży w rękach samych kobiet. Dosłownie i w przenośni. Niezwykle ważne jest regularne i comiesięczne samobadanie piersi oraz zachowanie tzw. czujności onkologicznej.

POLECAMY: MIESIĄC ŚWIADOMOŚCI RAKA PIERSI

Samobadanie piersi

Jak to dokładnie wykonać samobadanie piersi? Badanie palpacyjne wykonuje się w trzech pozycjach: stojąc przed lustrem, pod prysznicem i w pozycji leżącej. Należy unieść ręce do góry, po czym zwrócić uwagę na symetrię oraz kształt piersi i dołów pachowych. Należy dobrze przyjrzeć się brodawkom, otoczkom brodawkowym i skórze, sprawdzić czy nie występują przebarwienia na skórze oraz czy z brodawek nie wydziela się płyn.

Kobiety miesiączkujące powinny przeprowadzać samobadanie tydzień po menstruacji, a kobiety po menopauzie powinny wybrać sobie jeden dzień w miesiącu, w którym będą się badać. Mimo comiesięcznego samobadania piersi, nie należy rezygnować z okresowych badań lekarskich!

Sygnałem ostrzegawczym jest pojawienie się stwardnienia lub guzka (nawet niebolesnego) w obrębie piersi lub dołu pachowego oraz wycieku z brodawki (zwłaszcza krwistego). Uwagę powinno zwrócić zaczerwienienie skóry, skóra o wyglądzie podobnym do „skórki pomarańczy”, zmiana kształtu lub wielkości brodawek, ich zaczerwienienie, owrzodzenie lub „wciągnięcie”.

Należy pamiętać, że nie każdy guzek to nowotwór, ale każdy guzek należy skontrolować! Gdy zauważymy coś niepokojącego, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.

ZOBACZ: BADANIE PIERSI – JAK WYKONAĆ

Diagnostyka raka piersi – badania

Istotnym elementem diagnostyki raka piersi jest wykonanie wielu dodatkowych badań, takich jak prześwietlenia, badania laboratoryjne i ukierunkowanych pod kątem konkretnego nowotworu. Kiedy znany jest już wynik badania histopatologicznego, wiadomo czy jest to nowotwór oraz gdzie dokładnie jest umiejscowiony. Następnym etapem jest ustalenie stopnia jego zaawansowania (złośliwości) oraz czy nastąpiły przerzuty.

Dzięki rozwojowi technik obrazowania medycyna oferuje obecnie wiele metod diagnostycznych. Najbardziej znanym badaniem piersi jest mammografia. Badaniami przesiewowymi objęte są kobiety w wieku 50 – 69 lat.

Dla młodszych kobiet ten rodzaj badania jest mniej skuteczny ze względu na inną budowę piersi (zaleca się USG). Mammografia jest uznawana za najlepszą metodę wykrywania raka piersi we wczesnym stadium – wyjaśnia polecany radiolog Poznań.

Kolejne możliwości dokładnego wykrycia zmian oferuje mammografia 3D z tomosyntezą. Badanie to z niespotykaną wcześniej precyzją ukazuje wewnętrzną strukturę piersi. Uważa się, że jest to najnowsza metoda badania piersi. Na czym dokładnie polega? Pierś jest prześwietlana milimetr po milimetrze, pod różnymi kątami – dzięki temu można uzyskać do 400 zdjęć podczas jednego badania (w klasycznej mammografii otrzymuje się 4 zdjęcia).

Uzyskane obrazy można przetwarzać, a w efekcie otrzymuje się bardzo precyzyjny obraz struktury piersi. Istotne jest także to, że zapis można odtwarzać tak jak film, stosować zbliżenia i oddalenia oraz powiększać wybrane fragmenty.

Mammografia 3D z tomosyntezą umożliwia ocenę granic zmian i ich lokalizację przestrzenną – jest to ważne np. dla chirurga onkologa. Na razie dostępność tej nowoczesnej techniki diagnostycznej jest niewielka – ze względu na wysoki koszt aparatury.

Diagnostyka raka piersi za pomocą ultrasonografii jest uważana za najistotniejszą metodę uzupełniającą badanie mammograficzne i polega na badaniu piersi za pomocą ultradźwięków. Dla młodych kobiet to podstawowa metoda diagnostyczna. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, a wykonać je najlepiej w pierwszej połowie cyklu miesięcznego. Badanie jest całkowicie bezbolesne i w pełni bezpieczne (może być stosowane u młodych kobiet i kobiet w ciąży).

Pomocna okazuje się także elastografia. Określa się ją jako „palpacja przez obrazowanie” lub „zrewolucjonizowane badanie ultrasonograficzne” pozwalające na ocenę twardości tkanek. Reakcja piersi na ucisk dokładnie określa ich stan. Tkanki zdrowe są miękkie i elastyczne. Zmieniona chorobowo tkanka jest twarda i nie zmienia swojego kształtu od naciskiem – sztywność tkanki raka inwazyjnego jest 5-25 razy większa niż zdrowej tkanki tłuszczowej.

Wielkość odkształceń tkanek jest przetwarzana i prezentowana za pomocą kolorowych map czyli elastogramów. Stopnie zmian w piersi są określane na podstawie kolorowej skali – barwa zielona oznacza tkankę miękką, bez zmian, a zabarwienie niebiesko-zielono-czerwone świadczy o tym, że w tym miejscu znajduje się tkanka sztywna, twarda i jest to zmiana złośliwa, z zaawansowana martwicą.

Kolejna nowoczesna metoda to rezonans magnetyczny piersi. Tzw. mammografia metodą rezonansu magnetycznego charakteryzuje się wysoką czułością (czyli zdolnością badania do prawidłowego rozpoznania choroby, u tych pacjentek, u których ona rzeczywiście występuje) w wykrywaniu guzków piersi. Umożliwia to zobrazowanie wczesnych zmian, niewidocznych jeszcze w tradycyjnym badaniu mammograficznym lub badaniu USG. Diagnostyka raka piersi za pomocą rezonansu magnetycznego jest procedurą bezbolesną, nieinwazyjną i nienarażająca pacjentki na promieniowanie. Czas badania to ok. 30 minut.

Pacjentki mają też do dyspozycji badanie metodą termografii. Polega ono na zastosowaniu testera wykorzystującego technikę termografii ciekłokrystalicznej, która wykrywa zmiany temperatury towarzyszące procesom zachodzącym w piersiach. Jest to bardzo przydatne, ponieważ rosnący guz złośliwy powoduje podwyższenie temperatury w swojej okolicy (wynika to z podwyższonego metabolizmu i zwiększonego dopływu krwi w to miejsce). Temperaturą niższą niż zdrowa tkanka charakteryzują się torbiele i zmiany łagodne.

Należy zwrócić uwagę na ryzyko otrzymania wyników fałszywie dodatnich (czyli otrzymanie wyniku dodatniego mimo braku zmian złośliwych) z uwagi na to, że temperatura w tkance gruczołu może być podwyższona nie tylko przez rozwijający się nowotwór, ale np. przez stan zapalny lub zmiany hormonalne zachodzące na różnych etapach cyklu miesięcznego.

diagnostyka rak piersi

Jak zdiagnozować raka piersi – podsumowanie

Wachlarz dostępnych badań jest bardzo szeroki, a rozwój techniki pozwala wierzyć, że perspektywy diagnostyczne będą jeszcze lepsze. Specjaliści podkreślają jednak, że klasyczne metody badania nadal pozostają niezastąpione – gdy samobadanie, USG i mammografia są wykonywane regularnie, to bardzo wzrasta szansa wykrycia niepokojących zmian. Żadna z metod nie jest metodą uniwersalną i idealną dla każdej kobiety.

Niezwykle ważne jest odpowiednie kojarzenie różnych metod w zależności od sytuacji. Niezbędna może okazać się konsultacja z lekarzem rodzinnym w celu doboru odpowiednich badań.

W diagnostyce raka piersi liczy się czas. Im wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym szybciej uda wdrożyć się odpowiednią terapię, a szanse pacjentki na pełne wyleczenie będą większe. W

czesne wykrycie niepokojących zmian w wielu przypadkach pozwala na zastosowanie mniej agresywnych form leczenia, skrócenie czasu trwania terapii oraz zmniejszenie jej uciążliwości.

Co wpływa na zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór piersi

  • płeć żeńska,
  • starszy wiek,
  • występowanie raka piersi w młodszym wieku w rodzinie,
  • pierwsza miesiączka we wczesnym wieku (przed 12 r. ż.),
  • menopauza w późnym wieku (po 55 r.ż.),
  • urodzenie pierwszego dziecka w starszym wieku,
  • czynniki genetyczne (nosicielstwo mutacji genów BRCA1 i BRCA2 dotyczy ok. 10% zachorowań).

współpraca lek. Aleksandra Sesiuk

WIĘCEJ: DIAGNOSTYKA ONKOLOGICZNA