Obecnie w naszym kraju jedynie 16% przypadków raka jelita grubego jest diagnozowanych w pierwszym stadium rozwoju choroby. Pacjenci niechętnie korzystają z darmowych badań przesiewowych (kolonoskopia), mimo że można dzięki nim wykryć nie tylko nowotwór, ale i stany przedrakowe jelita grubego.
Zdaniem ekspertów, regularne wykonywanie testu FIT (badanie na krew utajoną w kale) może pomóc w wczesnym wykryciu raka jelita grubego – gdy ma on największe szanse na skuteczne leczenie. Stąd propozycja, aby w programie przesiewowym zastąpić ją właśnie testem na krew utajoną w kale FIT, a dopiero w razie dodatniego wyniku – kierować pacjentów na kolonoskopię.
Test FIT w kierunku raka jelita grubego jest nieinwazyjny i niewymagający modyfikacji diety ani leków. Pacjent może go wykonać samodzielnie, a następnie wysłać pocztą pobrany materiał do laboratorium.
– Krokiem naprzód, który jest potrzebny, aby zwiększyć zgłaszalność i dostęp w wielu regionach naszego kraju do profilaktyki antynowotworowej, jest wprowadzenie dobrej organizacji i dobrej kontroli jakości dla testowania właśnie testem FIT, a następnie do wykonywania kolonoskopii wysokiej jakości u osób, które mają dodatni wynik testu FIT – wyjaśnia prof. Jarosław Reguła, konsultant krajowy w dziedzinie gastroeneterologii.
Na czym polega badanie na krew utajoną w kale (immunologiczny test FIT) oraz jaką rolę odgrywa w profilaktyce raka jelita grubego?
Test FIT w kierunku raka jelita grubego
Test FIT, czyli test immunologiczny na krew utajoną w kale, jest prostym, nieinwazyjnym i skutecznym narzędziem diagnostycznym wykorzystywanym w wielu krajach do badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.
Rak jelita grubego stanowi drugą najczęstszą przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych, co oznacza, że ciągu roku, na świecie, na skutek tej choroby, umiera milion osób. Dzieje się tak pomimo faktu, że istnieją skuteczne badania przesiewowe które mogą znacząco zmniejszyć umieralność. Jednym z nich jest kolonoskopia, która łączy w sobie jednocześnie elementy diagnostyki i leczenia onkologicznego. Niestety, obawy pacjentów sprawiają, że nierzadko rezygnują oni z badania.
Zaniepokojeni tym faktem specjaliści proponują, aby na pierwszym etapie badania przesiewowego zastąpić kolonoskopię nowoczesnym testem na krew utajoną w kale, czyli badaniem FIT. Może być ono szczególnie przydatne dla osób, które nie są gotowe na tradycyjną kolonoskopię lub które nie mogą jej przeprowadzić z różnych powodów.
Test FIT wykrywa krew utajoną w kale, niewidoczną jeszcze gołym okiem. Jeśli zostanie ona wykryta, należy wykonać dalszą diagnostykę w kierunku raka jelita grubego, gdyż u co dziesiątej osoby z takim wynikiem rozwija się guz złośliwy.
– Świat idzie w kierunku badań przesiewowych za pomocą testu FIT, który może być wykonywany w warunkach domowych. Jeśli wynik jest pozytywny, pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się na kolonoskopię – tłumaczy ekspert.
Osoby po pięćdziesiątce powinny wykonywać test FIT co dwa lata, wtedy jest największa szansa wczesnego wykrycia raka jelita grubego. Kolonoskopię wystarczy wykonać raz na dziesięć lat, a przynajmniej raz w życiu. Jej zaletą jest to, że pozwala wykryć zarówno dopiero rozwijające się guzy złośliwe, jak też zmiany przedrakowe, takie jak polipy.
Test FIT – badanie na krew utajoną w kale
Test FIT polega na wykrywaniu obecności krwi utajonej w kale, która może być jednym z wczesnych objawów obecności nowotworu jelita grubego. W przeciwieństwie do tradycyjnego badania na krew utajoną w stolcu, test FIT jest bardziej precyzyjny i mniej podatny na błędne wyniki, co sprawia, że jest bardziej skuteczny w wykrywaniu obecności choroby.
Naukowcy pracują nad ulepszonymi wersjami testu FIT, które są oparte na wykrywaniu w kale dodatkowych biomarekrów, takich jak DNA, RNA lub białka.
Już w 2020 roku w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej uznano, że warto zastąpić kolonoskopię nowoczesnym testem FIT. Niestety, realizacja postulatu sprzed kilku lat przeciąga się, a prace w ministerstwie zdrowia nadal trwają.
– Mam nadzieję, że w najbliższym czasie badania przesiewowe w Polsce w kierunku raka jelita grubego zmienią się. Wprowadzenie testu FIT, w zastępstwie przesiewowej kolonoskopii było krokiem zaplanowanym już 3 lata temu w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej. Jestem optymistą i mam nadzieję, że ta zmiana wreszcie nastąpi – podsumowuje prof. Jarosław Reguła.
źródło: opracowanie własne / PAP
PRZEJDŹ DO: DIAGNOSTYKA ONKOLOGICZNA
