4 grudnia 2020 roku odbyła się IV Sesja Forum Raka Płuca towarzysząca XIV Konferencji Polskiej Grupy Raka Płuca. Wirtualne spotkanie zgromadziło lekarzy oraz pacjentów wokół dyskusji nad sytuacją chorych na raka płuca w Polsce. Podczas Sesji podsumowano zmiany jakie dokonały się w mijającym roku i przedstawiono oczekiwania na przyszły 2021 rok.

Forum Raka Płuca to inicjatywa Polskiej Grupy Raka Płuca skupiająca klinicystów oraz organizacje reprezentujące pacjentów onkologicznych.

Uczestnicy IV Sesji Forum Raka Płuca: dr hab. n. med. Dariusz M. Kowalski, dr hab. n. med. Rodryg Ramlau, Małgorzata Maksymowicz, dr hab. n. med. Paweł Krawczyk, dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, Aleksandra Rudnicka.

Diagnostyka raka płuca

  • Nadal nie została rozwiązana sytuacja diagnostyki molekularnej nowotworów płuca. Widzimy pilną potrzebę poprawy w obszarze diagnostyki patomorfologicznej, molekularnej oraz genetycznej. Konieczna jest standaryzacja, właściwe finansowanie, szybkość działania, równomierne rozmieszczenie ośrodków diagnostycznych oraz jednoczasowość badań, a nie ich rozproszenie geograficzne i czasowe. Brakuje zarządzeń dotyczących referencyjności ośrodków, które będą przeprowadzać rzetelne badania.
  • Pacjenci identyfikują problem z optymalnym leczeniem, nawet jeśli jest ono możliwe. Ośrodki, które nie mają podpisanych kontraktów z lokalnymi oddziałami NFZ na nowoczesne leczenie, nie zlecają badań molekularnych nowotworów, przez co chorzy nie otrzymują optymalnego leczenia dostępnego w innym ośrodku. Najważniejszym krokiem jest wpisanie obowiązku oznaczenia molekularnego nowotworu płuca już na poziomie diagnostyki.

ZOBACZ: DIAGNOSTYKA RAKA PŁUCA

Leczenie raka płuca

  • Tylko ok. 15-20% chorych z rakiem płuca otrzymuje leczenie nowoczesnymi lekami dostępnymi w ramach programów lekowych.
  • Ze względu na ograniczanie populacji w programach lekowych, dostęp do nowoczesnej terapii ma tylko 30% chorych, podczas gdy refundacja leków zgodnie z ich rejestracją dałaby szansę na leczenie 50-70% pacjentów.
  • Jeśli chodzi o raka płuca tylko dwie ważne zmiany pojawiły się na listach refundacyjnych we wrześniu 2020 roku. Zmiany dotyczyły rozszerzenia stosowania niwolumabu w II linii leczenia niedrobnokomórkowego raka płuc. Niwolumab można stosować w raku płaskonabłonkowym lub niepłaskonabłonkowym (niezależnie od stopnia ekspresji PD-L1). Wprowadzono także nowy lek – brygatynib – inhibitor genu ALK również w II linii leczenia niedrobnokomórkowego raka płuca.
  • Duże nadzieje związane są ze zmianami w I linii leczenia pacjentów z rakiem płuca zarówno drobnokomórkowym, jak i niedrobnokomórkowym, m.in. poprzez wprowadzenie atezolizumabu i durwalumabu w drobnokomórkowym raku płuca. Chorzy z wyjątkowo agresywnym rakiem drobnokomórkowym, którzy stanowią 15% wszystkich pacjentów, nadal pozostają bez jakiegokolwiek nowoczesnego leczenia.
  • Na liście refundacyjnej zabrakło również pembrolizumabu w połączeniu z chemioterapią w niedrobnokomórkowym płasko i niepłaskonabłonkowym raku płuca, u pacjentów z ekspresją PD-L1 <50%. Brak refundacji tego schematu oznacza, że w dalszym ciągu niemal 66% pacjentów w pierwszej linii leczenia nie ma dostępu do żadnej innowacyjnej terapii i musi korzystać z chemioterapii.
  • Wartość oczekiwanych leków została oceniona przez zespoły europejskich i polskich ekspertów. Europejskie Stowarzyszenie Onkologii Medycznej (ESMO) bardzo wysoko oceniło wartość kliniczną terapii w konkretnych wskazaniach wskazując na takie leki jak ipilimumab, niwolumab, pembrolizumab, atezolizumab orazozymertynib i durwalumab.
  • Na podstawie opinii polskich ekspertów została stworzona lista TOP 10 ONKO, czyli leków najbardziej wyczekiwanych przez klinicystów o największych korzyściach dla pacjentów. Na liście tej znalazły się aż 3 leki dla pacjentów z rakiem płuca. Na pierwszej pozycji znalazł się durwalumab, który daje szansę na wieloletnie przeżycia chorych z miejscowo zaawansowanym nieoperacyjnym niedrobnokomórkowym rakiem płuca. Kolejnym oczekiwanym lekiem jest ozymertynib, który jako jedyny, spośród leków z grupy EGFR-TKI, pokonuje barierę krew mózg działając na przerzuty do ośrodkowego układu nerwowego. Na liście znalazł się także pembrolizumab w połączeniu z chemioterapią, którego zastosowanie wydłuża przeżycia całkowite o dodatkowe 6-8 i 12 miesięcy (odpowiednio u pacjentów z płasko- i niepłaskonabłonkowym typem raka).
  • W 2020 roku po raz pierwszy Unia Europejska zarejestrowała w leczeniu chorych z rakiem płuca leczenie skojarzone dwóch leków immunologicznych (niwolumabu i ipilimumabu z dwoma cyklami chemioterapii). Rejestracja podwójnej immunoterapii pozwala na potencjalne włączenie do leczenia skojarzonego ok. 20% nowo zdiagnozowanych pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, u których nie występuje mutacja w genie EGFR lub aranżacji genu ALK. Terapia ta przynosi korzyści pacjentom z niedrobnokomórkowym rakiem płuca bez względu na poziom ekspresji białka PD-L1.

Organizacja leczenia i system opieki

  • Mimo wielu zapowiedzi nadal nie powstały Ośrodki Doskonałości Leczenia Raka Płuca (Lung Cancer Unit).
  • Sytuacja epidemiczna odcięła wielu potencjalnym chorym drogę do diagnozy i leczenia. Przekształcanie szpitali pulmonologicznych na szpitale jednoimienna lub otwieranie tzw. oddziałów covidowych w niemal wszystkich szpitalach pulmonologicznych powoduje, iż ośrodki pulmonologiczne zajmując się chorymi na COVID1  mają ograniczone możliwości przyjmowania innych pacjentów. Także personel tych ośrodków regularnie podlega kwarantannie, co ogranicza ograniczoną liczbę dostępnych specjalistów i pielęgniarek.

PRZEJDŹ DO: AKTUALNOŚCI