11 grudnia odbyła się wirtualna konferencja z udziałem ekspertów i przedstawicieli organizacji pacjentów, której tematem była opieka nad pacjentami z rakiem wątrobowokomórkowym. Spotkanie było skierowane do mediów, pacjentów i ich bliskich. Organizatorem konferencji była Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych.

Uczestnicy spotkania omówili szeroki wachlarz zagadnień dotyczących raka wątrobowokomórkowego począwszy od epidemiologii, profilaktyki, przez leczenie chirurgiczne (w tym transplantację), leczenie miejscowe metodami ablacji, leczenie systemowe, po wsparcie pacjenta.

Jak podkreślono, rak wątrobowokomórkowy pozostaje wyzwaniem społecznym i medycznym, zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Rak wątrobowokomórkowy – epidemiologia

W 2018 roku odnotowano 841 080 nowych przypadków zachorowań na świecie (4.7% wszystkich chorób nowotworowych). Rak wątroby spowodował 781 631 zgonów na świecie. W Europie odnotowano 82 466 nowych przypadków i 77 375 zgonów z powodu raka wątrobowokomórkowego.

W tym samy roku w Polsce zapadło na ten nowotwór 2569 osób. Dane z rejestru chorób nowotworowych nie są w stanie określi wielkości tego zjawiska, ponieważ u wielu pacjentów, którzy de facto zmarli z powodu tej choroby, nowotwór nie został rozpoznany.

ZOBACZ WIĘCEJ: EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW

Profilaktyka i czynnik ryzyka

Rak wątrobowokomórkowy jest nowotworem o znanych czynnikach ryzyka, u większości chorych powstaje na podłożu zapalenia wątroby, którego przyczyną są wirusy, wieloletnie nadużywanie alkoholu, niealkoholowe stłuszczenie wątroby.

Rak wątrobowokomórkowy należy do nowotworów, którym można zapobiegać przez profilaktykę pierwotną, czyli prowadzenie szczepień przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby, upowszechnienie prawidłowych zachowań dietetycznych i ograniczenie spożywania alkoholu.

Ważną rolę odgrywa także profilaktyka wtórna, czyli wprowadzenie populacyjnego programu nadzoru nad osobami z marskością wątroby i zapaleniem wątroby z wykorzystaniem powtarzanych systematycznie badań USG.

Metody leczenia raka wątroby

Diagnostyka raka wątroby i postawienie prawidłowego rozpoznania jest procesem złożonym i wymagającym umiejętności właściwego interpretowania wyników badań. Podstawę do postawienia rozpoznania raka wątrobowokomórkowego, a także określenia miejsc i wielkości przerzutów stanowią badania obrazowe.

Wyzwaniem dla lekarzy jest fakt, że tylko 30% pacjentów, u których raka rozpoznano we wczesnym stadium można leczyć za pomocą metod chirurgicznych. Resekcja chirurgiczna i przeszczep wątroby to leczenie o charakterze radyklanym.

Polska należy pod względem liczby i standardów wykonywanych przeszczepów wątroby do światowej czołówki. Zabiegi te wykonywane są nie tylko u dorosłych, ale również u dzieci (przeszczepienia rodzinne).

Mamy także ośrodki w Warszawie, Gliwicach, Olsztynie, Lublinie czy Otwocku gdzie pacjenci z miejscowo z zaawansowanym rakiem watrobowokomórkowym leczeni są za pomocą różnych metod ablacji (termoablacji, krioablacji, radioablacji), a także brachyterapii pod nadzorem tomografii komputerowej. Problem jest niestety brak refundacji niektórych metod leczenia.

ZOBACZ WIĘCEJ: LECZENIE I BADANIA KLINICZNE W RAKU WĄTROBY

Leczenie systemowe raka wątrobowokomórkowego

Wyzwaniem pozostaje dostęp pacjentów do leczenia systemowego, także z powodu specyfiki organu jakim jest wątroba. Spełnia ona w organizmie człowieka funkcję „oczyszczalni” toksycznych substancji, stąd nie poddaje się leczeniu chemioterapią.

Dopiero od kilkunastu lat dostępny jest dla pacjentów z rakiem wątrobowokomórkowym lek celowany – sorafenib. Dostępność do tej terapii jest w Polsce jest ograniczona. Program lekowy w raku wątrobowokomórkowym jest restrykcyjny i zawężający wskazania do stosowania sorafenibu w I linii do pacjentów bez przerzutów poza wątrobą. Tym samym program nie uwzględnia pacjentów z przerzutami do innych narządów, choć oni także mogą odnieść korzyści z leczenia.

Trudna pozostaje sytuacja pacjentów, którzy nie odpowiadają na leczenie sorafenibem i powinni dostać w drugiej linii leczenia inne terapie. Od kilku lat w drugiej linii leczenia są dostępne w Europie trzy leki, z których jeden – kabozatynib – jest na końcowym etapie procesu refundacji w Polsce.

Nowe perspektywy przed pacjentami z rakiem wątrobowokomórkowym otwiera pojawienie się immunoterapii, czyli połączenie atezolizumabu z bewacyzumabem. W badaniu klinicznym wspomniane leczenie wykazało wyższą skuteczność, wydłużenie przeżycia całkowitego oraz czasu przeżycia wolnego od progresji choroby – w porównaniu z dotychczasowym standardem leczenia.

Rak wątroby w dobie koronawirusa

Podczas konferencji dużo uwagi poświęcono aktualnej sytuacji – pandemii koronawirusa, która utrudnia dostęp do profilaktyki, diagnostyki, prowadzenia zabiegów chirurgicznych i zabiegów ablacji. Szczególnie trudna jest sytuacja placówek prowadzących transplantacje wątroby, które z powodu zmniejszonej liczby dostępnych narządów przeprowadzają mniejszą liczbę transplantacji. Jak alarmują eksperci, przedłużanie się pandemii koronawirusa może doprowadzić do zapaści transplantologii.

Jak podkreślono, wprowadzone podczas pandemii teleporady sprawdzają się przede wszystkim w kontynuacji leczenia, ale pacjent leczony pierwszorazowo powinien odbyć osobistą wizytę u lekarza. Telemedycyna ułatwia prowadzenie telekonsultacji między lekarzami i placówkami, więc w tym zakresie powinna wejść na stałe do praktyki. Wirtualne spotkania umożliwiają także kontakty między organizacjami pacjentów.

źródło: materiały prasowe

PRZEJDŹ DO: NOWOTWORY UKŁADU POKARMOWEGO