Badanie endoskopowe znajduje ważne zastosowanie u pacjentów z podejrzeniem choroby nowotworowej, w badaniach przesiewowych raka (skrining) oraz jako narzędzie nadzoru pacjentów po leczeniu onkologicznym. Endoskopia jest wykorzystywana również w procesie leczenia onkologicznego (leczenie endoskopowe wczesnych postaci raka czy stanów przedrakowych).
Endoskopia to zabieg diagnostyczno-leczniczy, który polega na oglądaniu wnętrza ciała pacjenta przy wykorzystaniu przyrządu ze światłowodem (endoskopu). Badanie endoskopowe górnego odcinka obejmuje przełyk, żołądek i dwunastnicę.
Endoskopia wziernikiem giętkim to procedura diagnostyczna wykonywana za pomocą giętkiego aparatu umożliwiająca oceną światła badanego narządu np. jelita grubego czy tchawicy.
Do najpopularniejszych procedur w onkologii z wykorzystaniem diagnostyki endoskopowej należą gastroskopia oraz kolonoskopia.
Endoskopia w diagnostyce onkologicznej
Endoskopia stanowi współcześnie podstawową procedurę rozpoznawania i różnicowania chorób nowotworowych przewodu pokarmowego, dróg oddechowych oraz dróg moczowych.
Badane endoskopowe w diagnostyce onkologicznej umożliwia dokładną wizualizację umiejscowienia podejrzanych zmian, ich morfologii, rozległości oraz pobranie materiału do badania histopatologicznego.
Podstawowe badania endoskopowe stosowane w diagnostyce chorób nowotworowych to:
- gastroskopia (endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego)
- kolonoskopia (badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego)
- endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW)
- endoskopia z biopsją (bez biopsji)
- endoskopia jelita cienkiego
- bronchoskopia diagnostyczna
- cystoureteroskopia
PRZEJDŹ DO: REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE RAKA
Gastroskopia – endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego
Gastroskopia polega na wziernikowaniu górnego odcinka przewodu pokarmowego giętkim fiberoskopem. Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego trwa zazwyczaj 10 min, wykonuje się je u pacjenta leżącego na lewym boku. Zabieg wykonuje się z reguły w znieczuleniu miejscowym.
Głównym wskazaniem do gastroskopii są dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego niepoddające się leczeniu lub z towarzyszącymi objawami alarmowymi mogącymi sugerować np. chorobę nowotworową.
Kolonoskopia – endoskopia dolnego odcinka przewodu pokarmowego
Kolonoskopia polega na wziernikowaniu dolnego odcinka przewodu pokarmowego za pomocą giętkiego fiberoskopu o długości 130-160cm. Badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego wykonuje się u pacjenta w pozycji leżącej, na lewym boku, z podkurczonym nogami. Najczęściej kolonoskopię wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, bo posmarowaniu wziernika specjalnym żelem.
Kolonoskopia w diagnostyce chorób nowotworowych jest badaniem stosowanym w celu potwierdzenia i pobrania materiału do badania histopatologicznego ze zmian rozpoznanych radiologicznie. Endoskopię stosuje się w celu wyjaśnienia źródeł krwawienia jelitowego lub niedokrwistości z niedoboru żelaza o nieznanej etiologii.
Endoskopia w formie kolonoskopii znajduje zastosowanie jako badanie przesiewowe raka jelita grubego oraz jako narzędzie nadzoru onkologicznego pacjentów.
Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna
Badanie endoskopowe ECPW polega na zakontrastowaniu dróg żółciowych oraz przewodu trzustkowego Wirsunga za pomocą cewnika wprowadzonego przez brodawkę Vatera, od strony dwunastnicy, pod kontrolą duoendoskopu. U większości chorych endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna wykonywana jest w sedacji.
ZAJRZYJ DO: ULTRASONOGRAFIA W DIAGNOSTYCE RAKA
Badanie endoskopowe – rola w skriningu raka
Badania przesiewowe (skrining nowotworowy) stanowią ważną formę profilaktyki wtórnej, której celem jest wykrywanie stanów przednowotworowych oraz nowotworów we wczesnych fazach rozwoju (bez objawów). Badanie endoskopowe znajduje szerokie zastosowanie jako procedura przesiewowa w kierunku raka jelita grubego.
Duża ilość zachorowań na nowotwory jelita, obecność łatwych do endoskopowego wykrycia zmian przednowotworowych (polipów) lub nowotworów we wczesnym stadium zaawansowania, a także możliwość ich skutecznego leczenia sprawiają, że kolonoskopia stała się szeroko stosowanym narzędziem w skriningu raka.
Uwarunkowania epidemiologiczne, metodologiczne i terapeutyczne sprawiają, że rak jelita grubego stanowi znakomity cel dla endoskopowych badań przesiewowych.
W Polsce preferowaną metodą badania przesiewowego w kierunku nowotworów jelita grubego jest badanie endoskopowe w postaci kolonoskopii. Program przesiewowy z wykorzystaniem endoskopii dolnego odcinka przewodu pokarmowego realizowany jest w ponad stu ośrodkach na terenie całego kraju i finansowany ze środków Ministerstwa Zdrowia.
PRZEJDŹ DO: DIAGNOSTYKA RAKA
