Rozwój onkologii oraz nowe metody leczenia raka – w coraz większej liczbie przypadków – pozwalają na trwałe wyleczenie choroby nowotworowej lub nadanie jej przewlekłego charakteru. Zdarza się jednak, że współczesna medycyna pozostaje bezradna, a powrót do zdrowia – niemożliwy do osiągnięcia. W przypadku wystąpienia u pacjenta paliatywnego silnego cierpienia fizycznego i duchowego oraz objawów których nie da się opanować metodami klasycznym, zespół opieki paliatywnej może rozważyć zastosowanie sedacji.
Sedacja paliatywna stanowi jedną z metod leczenia objawowego chorych na raka u schyłku życia. Sedacja jest metodą ostatniego wyboru i może zostać wdrożona po wyczerpaniu innych możliwości redukcji cierpienia. Sedacja terminalna nie jest eutanazją ani samobójstwem wspomaganym.
Kiedy wykonuje się sedację paliatywną?
Sedację paliatywną rozważa się w bardzo rzadkich i konkretnych sytuacjach – ma to miejsce w przypadku ogromnego cierpienia chorego spowodowanego opornymi na leczenie objawami w okresie umierania. Protokoły sedacji ściśle określają warunki jej wprowadzenia oraz zasady monitorowania pacjenta.
Sedacja paliatywna może zostać wprowadzone jedynie za zgodą chorego lub jego najbliższej rodziny oraz pod warunkiem zadbania o umożliwienie choremu załatwienia ważnych dla niego spraw.
Na czym poleca sedacja paliatywna u chorego na raka
Sedacja terminalna oznacza zastosowanie leków nasennych, uspokajających i przeciwpsychotycznych, których zadaniem jest redukcja bądź całkowite odcięcie świadomości pacjenta chorego na zaawansowany nowotwór, a tym samym likwidacja cierpienia fizycznego i duchowego, których nie da się uśmierzyć innymi metodami.
Sedacja pacjenta onkologicznego oznacza w praktyce wprowadzenie chorego w płytki i odwracalny sen, w którym pozostaje przez dłuższy czas. Decyzja o głębokości zastosowanej sedacji oraz czasie jej trwania wymaga rozmowy z chorym i jego bliskimi oraz uzyskania ich zgody. Sedacja stosowana w opiece paliatywnej może być ciągła lub przerywana (zwykle trwa 24-48 godzin). Sedację ciągłą rozważa się najczęściej, gdy przewidywany czas życia chorego nie przekracza dwóch tygodni.
ZOBACZ: PERSPEKTYWY OPIEKI PALIATYWNEJ W POLSCE PODCZAS PANDEMII 2019-2021
Sedacja terminalna – wskazania
Sedacja chorego na nieuleczalny nowotwór jest w opiece paliatywnej metodą ostatniego wyboru. Ze względu na jej działanie (ograniczenie świadomość pacjenta) wymaga omówienia z chorym i jego rodziną. Sedację stosuje się m.in. w uśmierzaniu bólu nowotworowego opornego na leczenie w okresie umierania, w stanach nagłych, w celu zapewnienia pacjentowi onkologicznemu czasowego wytchnienia od trudnych do zniesienia objawów oraz z powodu uporczywego cierpienia psychicznego i duchowego trudnego do zniesienia.
Sedacja terminalna nie jest formą eutanazji ani samobójstwa wspomaganego. Jej celem jest ulga w cierpieniu poprzez kontrolowanie trudnych do opanowania dolegliwości – zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Sedacja nie wpływa na czas przeżycia chorego.
Najczęstsze wskazanie do sedacji stanowi duszność oraz niepokój związany z agonią i objawami zbliżającej się śmierci, a następnie nadmierne pobudzenie i delirium.
Leki stosowane w sedacji terminalnej
Podstawowym lekiem stosowanym w sedacji u chorych na raka jest midazolam. Stosuje się również haloperidol oraz lewomepromazynę. Sedacja w opiece paliatywnej nie zwalnia od leczenia przeciwbólowego i na ogół jest ono kontynuowane.
Podczas sedacji pacjent onkologiczny wymaga stałego monitorowania – które obejmuje poziom i głębokość sedacji, występujące dolegliwości i oraz objawy niepożądanych działań leków stosowanych w celu ograniczenia świadomości pacjenta.
Sedacja terminalna w opiece paliatywnej – na czym polega? źródła:
Pod red. Elżbieta, Krajewska-Kułak, Tomasz Dzierżanowski, Dominik Krzyżanowski, Mateusz Cybuslki – Opieka paliatywna, Poradnik dla lekarzy i pielęgniarek rodzinnych oraz rodzin pacjentów, Warszawa 2018.
Pod red. A. W. Szawłowski, R. Stec, Praktyka leczenia wspomagającego w onkologii, Poznań 2017
ZOBACZ WIĘCEJ: JAK WSPIERAĆ UMIERAJĄCEGO NA RAKA
