Rak piersi jest drugim pod względem częstości (po raku płuca) nowotworem złośliwym na świecie, stanowiąc 25% wszystkich zachorowań. W Polsce rozpoznajemy rocznie blisko 19 tys. raków piersi, najczęściej u kobiet w przedziale 55-65 lat. Bardzo rzadko może występować także u mężczyzn, szczególnie w 7. dekadzie życia. Wszystko to sprawia, że profilaktyka, czyli zapobieganie lub wczesne wykrywanie raka piersi, jest taka ważna.
Na czym polega profilaktyka raka piersi wyjaśnia lek. Antoni Szymczak, specjalista chirurgii ogólnej, Oddział Chirurgii Onkologicznej, Europejskie Centrum Zdrowia Otwock.
Profilaktyka raka piersi – zapobieganie chorobie
Jeśli chodzi o profilaktykę pierwotną raka piersi (zapobieganie zachorowaniom), to myślimy o zmianie stylu życia – ważne jest między innymi unikanie nadmiernych ilości tłuszczu w diecie i walka z otyłością oraz ograniczenie spożycia alkoholu.
Istotna jest także regularna aktywność fizyczna czy zdrowy sen 8 godzin na dobę. Niestety – nie ma żadnej złotej metody, która nas przed zachorowaniem uchroni w stu procentach.
Zarówno mammografia, jak i badanie USG należą do tzw. profilaktyki wtórnej raka piersi (wczesne wykrywanie), choć de facto tylko mammografia jest w Programie Przesiewowych Badań Profilaktycznych, który jest darmowy i nie potrzeba na niego skierowania. Badania te mogą pokazać zmiany, które nie są jeszcze wyczuwalne w dotyku.
USG piersi należy wykonywać od 20. do 30. roku życia co 2 lata, a po 30. roku życia co roku. Mammografię z kolei wykonują kobiety w wieku 50-69 lat, które w ciągu ostatnich 2 lat nie miały wykonywanej mammografii. Nie do przecenienia w profilaktyce raka piersi jest również badanie palpacyjne piersi – zarówno samodzielne jak i w gabinecie lekarskim.
POLECAMY: RAK PIERSI
Czy mammografia jest bezpieczna i skuteczna?
Wiele kobiet unika mammografii w obawie przed promieniowaniem czy bólem podczas badania. Niepotrzebnie! Jest to badanie proste, szybkie i zazwyczaj niebolesne. Mammografia nie wymaga też żadnego dodatkowego przygotowania. Dawka promieniowania podczas badania jest niska, zbliżona do otrzymywanej np. podczas prześwietlenia zęba.
Niestety, jak każde badanie obrazowe, ma ona swoje ograniczenia. Czułość mammografii w wykrywaniu zmian nowotworowych wynosi około 85 proc. i zależy od budowy piersi: mniejsza skuteczność dla piersi gruczołowych, o dużej gęstości, typowej dla kobiet młodszych lub w trakcie laktacji, a większa skuteczność u kobiet starszych z piersiami o budowie tłuszczowej.
W wypadku piersi gruczołowych zastosowanie może znaleźć badanie USG, które jest szczególnie przydatne do oceny stanu piersi o gęstym utkaniu.
SPRAWDŹ: RÓŻOWY PAŹDZIERNIK
Profilaktyka raka piersi – kto musi być bardziej czujny?
Warto pamiętać o czynnikach ryzyka zachorowania na raka piersi. Jest to głównie wiek między 50 a 70 rokiem życia. Trzeba też pamiętać o czynnikach genetycznych (tj. występowaniu raka piersi w rodzinie, szczególnie u matki lub siostry) czy wreszcie o czynnikach hormonalnych (czyli ekspozycji kobiet na estrogeny – np. w formie hormonalnej terapii zastępczej, która zwiększa ryzyko występowania raka piersi).
Kobiety w tych grupach muszą zwracać szczególną uwagę na swoje piersi i w razie jakichkolwiek niepokojących objawów zwrócić się o pomoc do lekarza. Jeśli wiemy, że ktoś z naszych bliskich ma takie czynniki ryzyka, warto przypomnieć tej osobie o regularnych badaniach profilaktycznych.
Czas gra tutaj ogromną rolę – nowotwór wcześnie rozpoznany daje szansę na całkowite wyleczenie.
POLECAMY: JAK BADAĆ PIERSI
Jak się badać samodzielnie?
Każda kobieta powinna samodzielnie i regularnie badać swoje piersi! Badanie to składa się z oglądania piersi przed lustrem oraz badania ich dotykiem. Niepokój powinny budzić takie obawy jak:
- zmiany wielkości lub kształtu jednej z piersi,
- krwawienie lub inny wyciek z brodawki sutkowej,
- dołki, zaciągnięcia albo owrzodzenia skóry na piersi
- wszelkie wyczuwalne zgrubienia lub guzki w piersi lub pod pachą,
- obrzęk ramienia.
Samobadanie najlepiej przeprowadzać regularnie w 1. dniu po zakończeniu miesiączki lub raz w miesiącu u kobiet po menopauzie. Raz w roku z kolei takie badanie powinien wykonywać lekarz rodzinny, ginekolog, chirurg lub onkolog.
POLECAMY: RAK PIERSI – BAZA WIEDZY