Około 25% wszystkich rakowiaków występuje w układzie oddechowym. Rakowiak płuc stanowi 1-2% wszystkich nowotworów płuc. Należą one do grupy nowotworów o neuroendokrynnym różnicowaniu (obecność ziarnistości neurosekrecyjnych), ale wykazują wysoki (typowy rakowiak płuc) lub średni (atypowy rakowiak płuc) stopień zróżnicowania.

Typowe rakowiaki (około 70% przypadków) cechuje powolny wzrost wewnątrzoskrzelowy (oskrzela główne i płatowe) i sporadyczne występowanie przerzutów, natomiast rakowiaki atypowe płuc (pozostałe 30%) mają skłonność do miejscowego naciekania. Tworzy wtedy przerzuty w węzłach chłonnych i innych narządach (najczęściej w wątrobie, kościach i mózgu). Pięcioletnie przeżycie w typowych i atypowych rakowiakach płuc wynosi odpowiednio około 90% i 50%.


Rakowiak płuc – obraz kliniczny i rozpoznanie

Rakowiak płuc rozwija się jako gładkie, polipowate zmiany w świetle dużych oskrzeli. Część z nich posiada zdolność do syntezy i sekrecji peptydowych hormonów oraz neuroamin. W zależności od umiejscowienia i wydzielniczej aktywności u chorych mogą występować objawy miejscowe (najczęściej krwioplucie w związku z bogatym unaczynieniem, a także kaszel i świsty) oraz objawy ogólne (szczególnie często zespół Cushinga).

Niewielkie rakowiaki płuc położone obwodowo najczęściej przebiegają bez objawów. W przebiegu zaawansowanych rakowiaków może występować tzw. zespół rakowiaka – obejmujący m.in. napadowe przekrwienie skory, kołatanie serca, poty, bóle brzucha o typie spastycznym i skurcze oskrzelowe.

badaniach diagnostycznych płuc rakowiaki płuc dość często mają niewielkie wymiary – niektóre z nich mogą być niewidoczne w konwencjonalnym badaniu radiograficznym. Bardziej użyteczne jest badanie komputerowej tomografii (KT), a szczególnie tzw. tomokomputerowe badanie radioizotopowe z wykorzystaniem pojedynczej emisji fotonowej (SPECT). Rozpoznania najczęściej ustala się badając materiał uzyskany w czasie bronchoskopii.


Rakowiak płuc – leczenie

Podstawową metodą leczenia rakowiaków płuc jest doszczętne wycięcie nowotworu. W typowych rakowiakach zakres wycięcia zależy od rozległości i umiejscowienia zmiany, przy czym najczęściej (50-60%) wykonuje się lobektomię. Oszczędzające wycięcie jest możliwe wyjątkowo, w przypadku ograniczonych zmian wewnątrzoskrzelowych. U chorych z przeciwwskazaniami do resekcji miąższu płucnego można rozważyć wewnątrzoskrzelowe usunięcie rakowiaka za pomocą lasera. Zasady chirurgicznego leczenia atypowych rakowiaków płuc są identyczne do tych, które stosowane są w niedrobnokomórkowych rakach płuc (NDRP). Wykonywanie oszczędzającej resekcji u chorych na atypowe rakowiaki jest przeciwwskazane.

Roli radioterapii – zarówno pooperacyjnej, jak i stosowanej z paliatywnym założeniem – dotychczas nie potwierdzono i nie znajduje ona zastosowania. Rakowiak płuc (szczególnie rakowiak typowy) jest nowotworem o znacznie niższej chemiowrażliwości niż drobnokomórkowy rak płuc (DRP), a nawet rak niedrobnokomórkowy płuca (NDRP).

Chemioterapia ma ograniczoną wartość w rakowiakach płuc. W dotychczasowych badaniach obserwacyjnych u chorych na zaawansowane rakowiaki stosowano schematy chemioterapii z udziałem cisplatyny i etopozydu oraz cyklofosfamidu, doksorubicyny i winkrystyny. Obiektywne odpowiedzi obserwowano u 10-20% chorych (częściej w atypowych rakowiakach). Nie zaleca się rutynowego stosowania chemii drugiej linii (np. streptozocyna lub fluorouracyl). Dodanie napromieniania do chemioterapii nie poprawia wyników leczenia chorych na zaawansowane rakowiaki płuc.

 

Rakowiak płuc – leczenie, bibliografia
J. Jassem, M. Krzakowski, Nowotwory płuca i opłucnej. Praktyczny przewodnik dla lekarzy, Gdańsk 2009.
M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r., Tom I, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.
D. Gilligan, R. Rintoul, Rak płuc, Warszawa 2010.
J. Kołodziej, M. Marciniak, Rak płuca, Poznań 2010.