Każdego roku w Polsce diagnozuje się około 18 000 zachorowań na nowotwór złośliwy jelita (C18-C20). Analizując strukturę zachorowań można stwierdzić, że rak jelita grubego jest trzecim co do częstości występowania nowotworem złośliwym, na który zapadają mężczyźni, i drugim na który chorują kobiety. Jak podkreślają eksperci, od kilku lat zachorowalność i umieralność na raka jelita grubego u obu płci wzrasta. Znajomość najczęstszych objawów raka jelita grubego oraz symptomów alarmowych choroby daje szansę na szybkie przeprowadzenie badań diagnostycznych i wykrycie guza na wczesnym etapie zaawansowania.

Wczesna wykrywalność nowotworów jelita grubego oraz raka odbytnicy ma kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii. Chorzy z nowotworami rozpoznanymi we wcześniejszych stopniach zaawansowania mają znacznie lepsze rokowania i szansę na szybsze wdrożenie leczenia nowotworu. Warto w tym kontekście pamiętać o możliwość skorzystania z badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

Rak jelita grubego – objawy choroby

Większość przypadków raka jelita grubego oraz odbytu jest rozpoznawana u pacjentów powyżej 50 roku życia. Choroba zwykle rozwija się powoli. Objawy raka jelita grubego są częściowo zależne od lokalizacji procesu nowotworowego. Zarówno rak odbytnicy, jak i rak jelita grubego bardzo rzadko występują u osób przed 40 rokiem życia.

Objawy raka jelita grubego objawy i symptomy choroby zależą od lokalizacji i stopnia zaawansowania nowotworu. We wczesnych stadiach choroby – objawy raka jelita grubego są z reguły niespecyficzne i mają postać bóli brzucha oraz wzdęć, które mogą sugerować mniej groźne dolegliwości ze strony pęcherzyka żółciowego lub chorobę wrzodową.

Zdarza się też. że rak jelita grubego oraz odbytnicy we wczesnym stadium rozwoju nie daje żadnych niepokojących objawów. Większość pacjentów z rakiem jelita grubego nie zgłasza istotnych dolegliwości lub są to symptomy nikłe albo niespecyficzne – pasujące do wielu schorzeń i chorób układu pokarmowego.

Pierwsze objawy nowotworu często umykają uwadze pacjenta, ponieważ są bardzo niespecyficzne i w większości przypadków przypominają powszechne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Zdarza się, że są często bagatelizowane i nieutożsamiane z takimi zagrożeniami, jak rak odbytu czy jelita grubego.

Zaburzenia oddawania stolca najczęściej przypisuje się stresowi i nieprawidłowej diecie. Oprócz zmian nowotworowych mogą je również wywoływać stany zapalne w obrębie jelita grubego, zatrucia pokarmowe czy zakażenia pasożytami jelitowymi.

Najczęstsze objawy raka jelita grubego:

  • bóle brzucha (występują w 44% przypadków)
  • zmiana rytmu wypróżnień (43%)
  • krew w stolcu (40%)
  • osłabienie ogólne (20%)
  • niedokrwistość bez innych objawów ze strony przewodu pokarmowego (11%)
  • utrata mady ciała i osłabienie (6%)

objawy raka jelita grubego

Dodatkowo występujące u niektórych pacjentów objawy raka jelita grubego oraz nowotworu odbytu to uczucie przepełnienia odbytnicy, naglące parcie, krwawienia i bolesne parcie na stolec.

W przypadku raka jelita grubego objawem o alarmowym charakterze powinna być obecność ciemnoczerwonej krwi w stolcu oraz wyczuwalny guz w jamie brzusznej.

Krwawienie z odbytu jest często traktowane jako objaw żylaków odbytu – hemoroidów. Zdarzają się sytuacje, w których u pacjenta nie występują żadne niepokojące objawy i symptomy nowotworu, a w jego organizmie rozwija się złośliwy rak jelita grubego czy nowotworów odbytu.

W około 20% przypadków raka jelita grubego pacjenci zgłaszają się do lekarza ze wskazań pilnych, takich jak: ciężkie zaparcie, niedrożność przewodu pokarmowego, zapalenie otrzewnej w przebiegu perforacji lub masywne krwawienie z odbytnicy.

Niestety blisko jedna piąta raków jelita grubego jest diagnozowana na etapie rozsiewu nowotworowego. Zarówno rak jelita grubego, jak również nowotwór odbytu rozsiewa się drogą krwionośną lub limfatyczną, a także przez ciągłość w obrębie jamy otrzewnej.

Najczęstsze przerzuty odległe występują w wątrobie, płucach, węzłach chłonnych, kościach i mózgu. Pacjenci z rozsianą formą nowotworu mają dodatkowo objawy i symptomy typowe dla miejsca występowania przerzutów.

ZOBACZ: RAK JELITA GRUBEGO – ROKOWANIA

Rak okrężnicy i rak odbytnicy – objawy

Do najczęstszych objawów zaawansowanego raka odbytnicy i nowotworu lewej połowy okrężnicy należą jawne krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, ból brzucha i zmiana rytmu wypróżnień. Ważnym objawem nowotworu odbytu jest również zgłaszany przez pacjentów tzw. „stolec ołówkowaty”. Postępujący naciek komórek nowotworowych powoduje  stopniową okluzję światła jelita i upośledzenie jego drożności.

U pacjentów z rakiem prawej połowy okrężnicy objawy raka jelita grubego i odbytnicy pojawiają się później. Poza najczęstszą niedokrwistością mikrocytarną, często pojawiają się dolegliwości bólowe ze strony jamy brzusznej.

Utajone krwawienie do przewodu pokarmowego jest niemożliwe do wykrycia podczas oglądania stolca. Pacjenci z nowotworem odbytu zgłaszają niedrożność przewodu pokarmowego, zaparcia, zapalenie otrzewnej i masywne krwawienia z odbytnicy.

W przypadku raka jelita grubego oraz odbytu należy pamiętać o możliwości wystąpienia nietypowych objawów nowotworu jelita grubego takich jak: inwazja miejscowa guza z wytworzeniem przetok, występowanie gorączki o niejasnej przyczynie, występowanie bakteriemii i/lub sepsy.

W kontekście leczenia raka jelita grubego oraz odbytnicy znacznie lepiej rokują pacjenci, którzy zostali zdiagnozowani, zanim wystąpiły u nich objawy raka jelita grubego (albo były to pierwsze symptomy) i choroba została wykryta we wczesnym stadium rozwoju.

Z tego powodu wszystkie niepokojące objawy i symptomy chorobowe, które mogą sugerować raka jelita grubego czy nowotwór odbytu powinny skłonić  chorego do szybkiej wizyty u lekarza i wykonania badań diagnostycznych jelita grubego. Większość lekarzy uznaje za najlepsze i preferuje badanie raka jelita grubego za pomocą kolonoskopii.

Metoda ta, mimo, że najdroższa, ma wiele zalet. Jest badaniem o dużej czułości i specyficzności. Pozwala także wykryć stany przedrakowe – gruczolaki, które występują u 25% osób po 50 roku życia. Olbrzymią zaletą kolonoskopii jest fakt, że pozwala jednocześnie usuwać polipy i stanowi sposób profilaktyki raka jelita grubego, prowadzać do spadku zapadalności.

Jaki są objawy raka jelita grubego prawej połowy okrężnicy?

  • we wczesnych stopniach zaawansowania rak odbytu i nowotwór jelita może nie dawać żadnych objawów klinicznych;
  • ból po prawej stronie brzucha, w okolicy pępka, w podbrzuszu lub nadbrzuszu;
  • ciemne zabarwienie stolca, domieszka krwi w stolcu
  • niedokrwistość z niedoboru żelaza
  • wyczuwalny przez powłoki patologiczny opór po prawej stronie  brzucha

Symptomy nowotworu jelita grubego lewej połowy okrężnicy

  • objawy ograniczonej drożności jelita (wzdęcia, bóle kolkowe);
  • krew w stolcu i na stolcu;
  • zmiana rytmu wypróżnień

Objawy raka odbytu

  • świeża krew na stolcu
  • uczucie niepełnego wypróżnienia
  • objaw niedrożności jelita (bóle kolkowe), nudności, wymioty
  • bolesne parcia na stolec, stolce ołówkowe, bóle okolicy krocza
  • krwawienie,
  • świąd odbytu
  • wydzielina śluzopodobna;
  • ból, uczucie ciała obcego w odbycie;
  • nietrzymanie gazów i stolca

ZOBACZ: RAK JELITA GRUBEGO – PRZYCZYNY I DIETA

rak jelita grubego badania diagnostyka

RAK JELITA GRUBEGO – BADANIA I DIAGNOSTYKA

Rozpoznanie raka jelita grubego opiera się na badaniu podmiotowym, badaniu fizykalnym oraz badaniach dodatkowych. W celu postawienia diagnozy oraz rozpoznania choroby należy przeprowadzić badanie:

  • przedmiotowe brzucha
  • per rectum, a u kobiet dodatkowo badanie przez pochwę w przypadku nacieku ściany odbytnicy
  • endkoskopowe (rektoskopia, fiberosigmoidoskopia lub kolonoskopia)
  • histopatologiczne materiału biopsyjnego pobranego podczas badania endoskopowego

U każdego chorego z podejrzeniem nowotworu w jelicie grubym zaleca się zwrócenie uwag na powiększenie węzłów chłonnych obwodowych, hepatomegalię, wyczuwalny przez powłoki guz w jamie brzusznej i obecność wodobrzusza.

Podejrzenie raka jelita w badaniu przedmiotowym i podmiotowym nakazuje skierowanie pacjenta do poradni gastroenterologicznej na badanie kolonoskopowe z pobraniem wielu wycinków.

Diagnostyka za pomocą badania endoskopowego (kolonoskopia) jest procedurą o największej czułości i swoistości w rozpoznaniu tak groźnej choroby, jaką jest rak jelita grubego. Kolonoskopia pozwala ocenić całe jelito grube, a nawet końcowy odcinek jelita cienkiego. Podczas badania możliwe jest pobranie materiału biologicznego za pomocą specjalnych kleszczyków biopsyjnych, a następnie poddanie materiału ocenie histopatologicznej.

Wśród badań biochemicznych ważne jest oznaczenia przed podjęciem leczenia stężenia markerów nowotworowych: antygenu karcinoembrionalnego CEA oraz antygenu nowotworowego 19-9.

Współczesna radiologia w diagnostyce raka jelita grubego dysponuje takimi metodami obrazowania jak:

  • badanie dwukontrastowe (wlew) jelita grubego
  • ultrasonografia (USG), w tym usg endoskopowe
  • diagnostyka za pomocą tomografii komputerowej
  • badanie rezonansem magnetycznym
  • pozytonowa tomografia emisyjna (PET)

Jak wygląda leczenie raka jelita grubego

Przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego raka jelita grubego należy dokonać oceny zaawansowana choroby. Z tego powodu lekarz rodziny może wystawić kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego (Karta DILO) i skierować chorego do specjalistycznego ośrodka.

Szansę na całkowite wyleczenia choroby mają chorzy na raka jelita grubego, u których nie występują przerzuty w węzłach chłonnych i odległych oraz nie stwierdza się naciekania makroskopowego narządów sąsiednich widocznego w badaniach obrazowych.

 

ZOBACZ: DZIEDZICZNY RAK JELITA GRUBEGO

SERVIER – WYŁĄCZ RAKA